سفرنامه تفليس

دوشنبه غروب عشق‌آباد را به مقصد تفليس ترك كرديم. براي اولين بار بود كه به گرجستان سفر ميكردم و آنچه از تفليس مي‌دانستم خلاصه مي‌شد در «گريبايدوف»، «شواردنازه» ، ورزش كشتي و استالين.
وقتي وارد فرودگاه تفليس شديم فرش قرمز خوش رنگي براي هيات پهن و تشريفات مفصلي تدارک ديده بودند.
با وجود اينكه حجم روابط تجاري (واردات و صادرات) بین دو کشور ناچيز و در حد يكصد و بيست ميليون دلار است، ولي حضور پر تعداد توريست‌هاي ايراني در اين كشور باعث علاقمندي اين كشور به گسترش و تعميق روابط با ايران شده است. گرجي‌ها تلاش مي‌كنند تا سرمايه‌گذاران ايراني را جذب كنند و تا حدودي به نظر می‌رسد که موفق هم بوده‌اند. ايراني‌ها در بازار املاك وكشاورزي این کشور حضور دارند و جالب این است که در زمينه كشت و توليد پسته سرمايه‌گذاري بزرگي صورت گرفته است.

سفير ايران آقاي «قوام شهيدي» از دوستان ارزشمندم است و در بدو ورود خوشحالي خود را ابراز و در طول سفر متواضعانه در خدمت هيات ايراني بود. باوجود اينكه اخيرا به اين ماموريت اعزام شده ولي برنامه خوبي را به كمك همكارانش هماهنگ كرده بود. سفیر پرکار ایران در تفلیس نشست مشترك با تجار گرجي را در هتل محل اقامتمان ترتيب داده بود، بنابراین هم در وقتمان صرفه جويی شد و هم مراسم رسمي و ديدار با همتايان خلاصه و منظم برگزار شد و اعضا هيات توانستند با علاقمندان روابط تجاري با ايران مذاكره و تبادل اطلاعات کنند.
با توجه به اينكه سفرمان يك روزه بود و شام را در هواپيما سرو كرده بودیم، با جمعي از اعضا هيات شبانه عازم بازديد از شهر و پياده‌روي شديم و تا نيمه شب بيرون بوديم. در این بین متوجه شدم كه اين شهر به موسيقي جاز و شرابش نيز مشهور است و ملتي عاشق بيشه هستند.

بسياري از كادرهاي هتل و رستوران انگليسي صحبت مي‌كردند و قيمت مواد غذايي، اينترنت و كرايه تاكسي ارزان و غيرقابل باور بود. تورم در اين كشور كوچك مهار شده و با اصلاحاتي كه در ساختار دولت انجام داده‌اند موفق شده‌اند ضمن بهبود فضاي كسب وكار، فساد را كنترل و يكي از موفق‌ترين كشورها در اين دو مورد باشند. بنابراین اين کشور را به بهشت سرمايه‌گذاري لقب داده‌اند.
سياست آزادسازي و رقابتي‌سازي اقتصاد باعث ورشكستگي و خروج بسياري صنايع از چرخه توليد شده است ولي آگاهانه توانسته‌اند توريسم و ترانزيت را جايگزين آن کنند. در اين راستا به زير ساخت‌ها از جمله جاده‌سازي توجه كرده‌اند و يكي از خريداران پروپاقرص قير ايران هستند. این کشور سالانه صد هزار تن قير عمدتا از ايران و بخشي نيز از آذربايجان و روسيه وارد ميكند.
توليد ناخالص ملي اين كشور بر مبناي قدرت خريد حدود ٦٠ ميليارد دلار و برمبناي نرخ رسمي حدود ١٥ ميليارد دلار است. بازيگران اصلي صحنه اقتصاد اين كشور عبارتند از آذربايجان، تركيه، روسيه، چين و اكراين. گرجي‌ها علاقمندند كه با ورود گاز و فرآورده نفتي از ايران، وابستگي خود را به آذربايجان كم كنند، بنابراین در صدد ورود آزمايشي يك محموله گاز شهري از طريق سواپ با ارمنستان هستند. در صورتي كه اولين محموله اجرايي شود قرارداد بلندمدت بين دو كشور منعقد خواهد شد. هنوز روابط بانكي بين دو كشور تحت تاثير تحريم هاست. بنابراین بانك مركزي سه بيشنهاد را براي همكاري بانكي ارايه کرده است كه به گفته آقاي ظريف، رييس جمهور اين كشور از آن استقبال كرده است. این سه پیشنهاد عبارتند از عقد تفاهم دوجانبه براي استفاده از پول ملي دوكشور، استفاده از بانك‌هاي روسي و راه حل سوم همكاري با بانك ملت ايروان.
در اين سفر ملاقاتي با نوه «شواردنازه» داشتم كه سابقه كار در شركت «سوكار» نفت آذربايجان را داشته و بر مسائل نفتي تسلط کامل دارد. با او در چند زمينه كاري مذاكره و تبادل نظر كردم. او در هفته آينده در سفر هيات بلند پايه گرجي به سرپرستي نخست وزير اين كشور عازم تهران است و قرار است گفتگوها ادامه پيدا كند.

نوه «شوارنازده» از سفر پدر بزرگش به تهران و ديدار با امام(ره) به نيكي ياد ميكرد. منهم خاطره‌اي از سفر آقاي هاشمي رحمه الله عليه به گرجستان را بيان كردم كه براش بسيار جالب بود. داستان از اين قرار بوده كه آقاي هاشمي پس از ملاقات با «شواردنازه» ابراز علاقه مي‌کند كه از بنادر باتومي و پتي بازديد کند اما گرجي‌ها آمادگي و امكانات پذيرايي نداشته‌اند. سرانجام با اصرار با آقاي هاشمي با اتوموبيل عازم اين منطقه مي‌شوند. در بين راه پس از صرف ناهار در يك رستوران بين راهی، تشريفات به طرف گرجي اعلام مي‌کند كه آقاي هاشمي عادت دارد كه پس از ناهار نيم ساعت بخوابد و گرجي‌ها كه امكاني را تدارك نديده بودند بشدت دستپاچه شده و نميدانستند كه چگونه امكان استراحت ايشان را فراهم کنند و در تكاپوي ترتيب دادن آن بوده‌اند كه مطلع مي‌شوند اقاي هاشمي روي كاناپه عبايش را به روي سر كشيده و خوابيده و نيازي به اتاق خواب و تشريفات نيست. اين موضوع باعث تعجب و حيرت مقامات گرجي شده بود.

در اين سفر فرصتي فراهم شد با جامعه تجار ايران در گرجستان نيز ديدار داشته باشيم. آنها از شيوه اطلاع‌رساني اتاق و تبادل هيات‌ها رضايت نداشتند و اتاق ايران و گرجستان را ناكارآمد مي‌دانستند. به همین دلیل اين دوستان اتاق مشترك گرجستان و ايران را راه‌اندازي كرده‌اند که زير نظر اتاق گرجستان نیست. به همین دلیل مورد تاييد اين اتاق مشترک نیز نیست. انتظار دارند كه با پادرمياني اتاق ايران در اين كشور به رسميت شناخته شوند.

در اين رابطه آقاي مهندس انصاري نايب رييس اتاق ايران قول داد كه پيگيري لازم را بعمل آورد.
سفر يك روزه ما ساعت چهار بعد از ظهر به پايان رسيد و عازم فرودگاه شديم. ولي بيش از دو ساعت در هواپيما منتظر مجوز عبور از آسمان آذربايجان شديم. سپس با تغيير مسير و سه ساعت پرواز در نيمه شب به «بيشكك» رسيديم.

در حين پرواز فرصتي فراهم شد تا با وزير محترم امور خارجه كشورمان در رابطه با برجام و لزوم لابي‌گري، روابط با دبي و خصوصا شيخ محمد و برنامه‌هاي اتاق مشترك ايران و عراق براي توسعه حضور بنگاه‌هاي ايراني در بازار عراق گفتگو تبادل نظر كنم. خوشبختانه مورد استقبال ايشان قرار گرفت و قول دادن كه سفير جديد ايران در عراق همكاري لازم را بعمل خواهد آورد و ايشان سفارش لازم را خواهد کرد.
پایان