برجام و درهاي ناممكني كه باز كرد سيدحميد حسيني، عضو اتحادیه صادرکنندگان فراورده های نفتی

برجام انقلابي ترين تصميم نظام پس از پذيرش قطعنامه بود. چرا كه اين تصميم در مسير توسعه و پيشرفت كشور نقش به سزايي را ايفا كرد. قطعا برجام علاوه بر اينكه يك فرصت استثنايي در اختيار كشور قرار داد، خطر جنگ و شورش داخلي را هم از سر كشور و انقلاب رفع كرد.
فرصت استثنايي كه مجددا ايران را كه با سند چشم انداز فاصله زيادي گرفته بود دوباره در مسير رشد و توسعه اقتصادي قرار داد و باعث شد كه ريل اقتصادي كشور در مسير اصلي خود قرار گيرد. اينكه برجام براي كشور چه ثمراتي داشت همانطور كه آقاي بعيدنژاد گفت برجام يك تفاهم نامه اي تجاري نبود، بلكه فرصتي بود تا مشكلات از مسير راه برداشته و امكان ارتباط و تعامل ما با اقتصاد جهاني بار ديگر ميسر شود. چرا كه اگر به برخي از بخش هاي اقتصاد مقاومتي نيز توجه كنيم، يكي از بحث هاي مهم آن برون نگر بودن اقتصاد و تعاملات بين المللي با ساير اقتصادهاي دنيا و افزايش توليد نفت خام بود كه هر دو در سايه برجام رنگ تحقق گرفتند. در سال هاي كه ايران با تحريم هاي هسته اي مواجه بود، دشمنان نظام ۴ موضوع را هدف قرارگرفته بودند. بخش اول سرمايه، بخش دوم دانش فني و تكنولوژي، بخش سوم تجهيزات پيشرفته و بخش چهارم هم بازارها بودند. آنان تلاش كردند كه در اين چهار موضوع اقتصاد ما را از اقتصاد جهاني محروم و در نهايت زمين گير كنند.
از سوي ديگر ما به سرمايه بين الملل دسترسي نداشتيم و امكان استفاده از دانش و تكنولوژي هاي روز دنيا براي مان فراهم نبود. بسياري از تجهيزات مورد نياز كشور، از جمله تجهيزات پتروشيمي و پزشكي در ليست تحريم ها قرار داشت و علاوه برآن ورود ما به بسياري از بازارهاي بين المللي هم ممنوه شده بود. برجام راه را براي ما باز كرد.
در شرايط فعلي هم امكان دسترسي به تمام بازارهاي دنيا فراهم شده است و كمتر بازاري وجود دارد كه نتوانيم به آن ورود كنيم. همچنين به راحتي توانستيم بازار نفت خام را پس بگيريم و تقريبا در سال ۱۳۹۱ كه حجم صادرات به اروپا ۴۸۰ هزار بشكه نفت بود را توانستيم امروز به مرز ۶۰۰ هزار بشكه در روز ارتقا دهيم. از سوي ديگر بازار پتروشيمي كشور دوباره به بازارهاي اروپايي بازگشته و پس از برجام حدود ۶ درصد به صادرات محصولات پتروشيمي اضافه شده است. در زمينه تجهيزات، بسياري از تجهيزات نيروگاهي، پالايشگاهي و پتروشيمي كه در گمركات بسياري از كشورها توقيف شده بود دوباره آزاد شدند و در اختيار كشور قرار گرفت.
همچنين در بسياري از طرح هاي پالايشگاهي، پتروشيمي و نيروگاهي به دانش فني و تكنولوژي روز دنيا مجهز نبوديم و هيچ شركت معتبر و بزرگي در دنيا حاضر نبود اجازه دهد كه ما از دانش فني استفاده كنيم و مجبور بوديم كه بسياري از پروژه هاي قبلي را دوباره تكرار كنيم. امكان ايجاد و تاسيس واحدهاي جديد از جمله مشكلات ديگر بود كه اين راه اكنون باز شده است و حتي بسياري از شركت هاي آمريكايي آمادگي فروش دانش فني به ايران را دارا هستند.
اما بحث بعدي بحث ورود سرمايه است. موضوعي كه مورد انتقاد قرار گرفته و نتوانسته انتظارات را برآورده كند. سرمايه گذاري و بحث هاي بانكي هر دو در تيررس نقد منتقدان برجام قرار گرفته است. در مذاكراتي كه هيات هاي خارجي با ايراني ها داشتند، بخش واقعي اقتصاد دنيا علاقه خود به همكاري دو جانبه با ايراني ها را نشان داده و آماده همكاري با ما است. كمپاني بزرگ ب آ اس اف (BASF) آلمان كه جز شركت هاي اول پتروشيمي در دنيا است حدود ۶ ميليارد دلار با ايران تفاهم نامه امضا كرده است. هلدينگ خليج فارس با ايتاليايي ها تفاهم نامه امضا كرده اند و مذاكرات ميلياردي داشته است. بنابراين به نوعي مي توان گفت، بخش واقعي اقتصاد اروپا علاقه مندي خود درمورد همكاري با ايران را نشان داده و شركت هاي كه خودشان منابع مالي داشته باشند براي همكاري با ما دچار مشكل نيستند. در اين ميان شركت هاي كه علاقه مند هستند از نظام مالي و بانك هاي بزرگ دنيا منابع مالي جذب كنند قاعدتا با توجه به مسائل و مشكلاتي كه بانك هاي بزرگ دنيا قبلا با آمريكا داشتند و هنوز هم مشكلاتشان حل نشده، قطعا نتوانسته اند اين ارتباط را برقرار كنند و در حال مذاكره هستند. اين در حالي است كه مشكلات مالي و بانكي تنها جز مشكلات كشور نبوده و كشور در تمام زمينه ها دچار مشكلات عديده اي بوده است كه يكي از موارد آن هم همين منابع مالي به شمار مي رود.
با اين حال بخشي از مشكل منابع مالي به برجام بازنمي گردد و مشكلات ديگري كه با نظام غرب وجود دارد دليل اصلي آن محسوب مي شود. بحث هاي مانند حقوق بشر، آزمايش هاي موشكي و حمايت از جريان هاي مقاومت در دنيا باعث شده كه بحث هاي دلاري و بانكي به روي ما بسته شود كه اصلا قرار هم نبود در برجام اين موانع برداشته شود. از ديدگاه من در اين مورد بي انصافي هاي صورت گرفته است و عده اي در تلاش هستند كه اين اقدام ارزشمند را بي اثر نشان دهند و به جامعه القا كنند كه برجام موانعي را از روي پيش برنداشته است. اگر امروز برجام نبود وضعيت اقتصادي كشور به هيچ عنوان قابل تصور نبود. اگر امروز مشكلات صادرات نفت برطرف نشده بود و در اين شرايط كه قيمت نفت با كاهش رو به رو شده و ركود اقتصاد جهاني حاكم است، آيا وضعيت اقتصادي ما از ونزوئلا بهتر بود؟ بنابراين ضمن اينكه بايد به ديپلماسي كشور دست مريزاد گفت، بايد از ديپلملت هاي ايراني درخواست كرد كه اين تعاملات را ادامه دهند. چرا كه راهي جز ادامه ديپلماسي و تلاش در جهت حل مشكلات نخواهيم داشت. قاعدتا كساني كه نااميد و دلسرد نشده اند به زودي ثمره اين تعاملات را درك خواهند كرد. در اين بين اتفاق مهم و خوبي كه رخ داده اين است كه وزير خارجه انگليس كه در جريان مذاكرات هسته اي بوده، به عنوان وزير مالي انگليس انتخاب شده و نظام بانكي اين كشور زير نظرش خواهد بود و ايشان مي تواند خارج از اتحاديه اروپا براي همكاري بين كشورهاي بزرگ نفتي انگليس پيش قدم شود. انشالله تا پايان اين دولت شاهد ثمرات و ميوه هاي شيرين برجام خواهيم بود و اقتصاد و بخش خصوصي كشور از ثمرات اين برجام سود خواهند برد. همچنين در تمام قرادادهاي جديدي كه بسته شده شاهد هستيم كه سرمايه گذاران خارجي نگاه و علاقه مندي شان به بخش خصوصي ايران بيش از گذشته است. ما مي توانيم شاهد باشيم كه پس از اينكه يكسري قراردادها با دولت و نهاد دولت در ارتباط با زيرساخت ها و نفت و گاز بسته مي شود شاهد حضور سرمايه گذاران با مشاركت بخش خصوصي باشيم. حتي اگر مشاركت خارجي ها هم نباشد خطوط اعتباري كه با شركت هاي مثل ساچه ايتاليا و هرمس آلمان امضا شده مي تواند كمك كند بخش خصوصي كشور از اين شرايط كه عمدتا هم مشكلش بحث منابع مالي و كمبود نقدينگي است نجات پيدا كند.